Zygmunt Szczęsny Feliński urodził się 1 listopada 1822 r. w Wojutynie k. Łucka w niezamożnej, lecz bardzo ambitnej rodzinie szlacheckiej, jako syn Gerarda i Ewy z domu Wendorffów. Otrzymał staranne wychowanie religijne i patriotyczne. Po zsyłce matki do Berezowa przez władze carskie za przynależność do sprzysiężenia Szymona Konarskiego, Szczęsny Feliński udał się – dzięki pomocy finansowej Zenona Brzozowskiego oraz jednorazowemu stypendium państwowemu – na Uniwersytet Moskiewski, gdzie zapisał się na Wydział Matematyki. Po ukończeniu studiów wyższych przez dwa lata przebywał w Sokołówce na dworze Brzozowskich jako guwerner i sekretarz. W 1847 r., wsparty finansowo przez swego dobroczyńcę, celem uzupełnienia wykształcenia, udał się najpierw do Wiednia, następnie przez Pragę i Drezno do Berlina, a stamtąd do Paryża. Tu rozpoczął studia na Sorbonie i College do France. W Paryżu spotkał się zarówno z różnymi środowiskami emigracyjnymi, jak również z narodowymi wieszczami a zwłaszcza ze Słowackim, z którym się zaprzyjaźnił (był obecny przy jego śmierci). W 1851 r. zapukał do seminarium duchownego w Żytomierzu. Był wówczas człowiekiem w pełni dojrzałym, miał 29 lat. W grudniu 1852 r. został wysłany na dalsze studia do Cesarskiej Rzymsko – Katolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu. Po trzecim roku uzyskał stopień kandydata teologii. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk już poważnie chorego arcybiskupa Ignacego Hołowińskiego. Niemal natychmiast nowo wyświęcony kapłan otrzymał nominację na wikariusza przy wspomnianym kościele. Pracując głównie jako prefekt szkoły średniej i opiekując się zakładem dla sierot i starców, znalazł jeszcze czas, aby napisać rozprawę i uzyskać stopień magistra teologii. Po dwu latach pracy duszpasterskiej w 1857 r. został mianowany ojcem duchownym w Akademii. W tym czasie powierzono mu także prowadzenie wykładów z filozofii oraz obowiązki kapelana zakładu Rodziny Maryi. Pracę w charakterze ojca duchownego kontynuował ks. Feliński do 1861 r., kiedy to przez władze carskie został przedstawiony papieżowi Piusowi IX do prekonizacji na arcybiskupa warszawskiego. Arcybiskupowi przyszło rządzić w trudnych warunkach ucisku rodaków przez władze carskie w Warszawie. Po 16 miesiącach pasterzowania za to, iż był niewygodny władzom politycznym, został aresztowany i zesłany na banicję do Jarosławia nad Wołgą. Tam na wygnaniu pozostał blisko 20 lat. W 1883 r. został zwolniony z zesłania i osiadł w Dźwiniaczce z zakazem powrotu do Warszawy. Zmarł 17 września w pałacu arcybiskupów krakowskich. Jego ciało spoczęło w Dzwiniaczce a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę szczątki Arcybiskupa Felińskiego spoczęły w podziemiach archikatedry warszawkiej. Jego świątobliwe życie i heroiczność cnót została uwieńczona 18 sierpnia 2002 roku na Błoniach Krakowskich. Uroczystego aktu beatyfikacji dokonał Umiłowany Ojciec Św. Jan Paweł II, podczas swojej ostatniej pielgrzymki do Ojczyzny.
17 września 2003 roku po uroczystym dziękczynieniu za dar beatyfikacji, któremu przewodniczył Jego Eminencja ks. Kardynał Józef Glemp, Prymas Polski, relikwie bł. Zygmunta Szczęsnego zostały przeniesione z podziemi Bazyliki Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie do odnowionej Kaplicy Literackiej (znajdującej się w tejże bazylice).
Po siedmiu latach, w Rzymie, 11 października 2009 roku, Ojciec Święty Benedykt XVI, dokonał uroczystej kanonizacji. Była to odpowiedź Kościoła za otrzymaną łaskę Boga, za wstawiennictwem św. Zygmunta Szczęsnego – cudu uzdrowienia z nieuleczalnej choroby siostry zakonnej. Jego trudne życie i wierne trwanie przy Bogu i prawdzie, zostało uwieńczone koroną chwały. Arcybiskup Warszawy, Zygmunt Szczęsny Feliński został włączony w poczet wielkich świętych Kościoła Polskiego.